Adwokat kościelny jest to osoba świecka lub duchowna, która reprezentuje osoby zainteresowane w procesach kościelnych. Prawnik musi ukończyć studia z zakresu prawa kanonicznego,także posiadać tytuł licencjata kościelnego.
W obecnych czasach coraz powszechniejsze stają się problemy małżeńskie, które jeszcze mocniej uwidoczniły się w czasach związanych z pandemią Koronawirusa. W konsekwencji rozpadów związków jest dużo więcej, rośnie również liczba rozwodów.
W Instytucji Kościoła Katolickiego prawnik może reprezentować strony w sprawach o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego przed sądami kościelnymi. Adwokatem kościelnym może być osoba, spełnia wszystkie wymagania oraz ma uprawnienia nadane przez władzę kościelną. Nie każdy adwokat albo radca prawny może reprezentować klienta przed sądem kościelnym. Sprawy przed sądami kościelnymi są specyficzne i osoba nie mająca doświadczenia w tym zakresie może zaszkodzić swojemu mocodawcy.
W Kościele Katolickim nie ma rozwodu. Natomiast występuje proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego. W procesie ustala się czy sakrament małżeństwa został zawarty ważnie, czy nieważnie. Czy małżeństwo zaistniało?
Zainteresowana osoba może ubiegać się o stwierdzenie nieważności małżeństwa, nic ani nikt nie stoi temu na przeszkodzie. Taką próbę może podjąć każdy, kogo sytuacja życiowa zmusiła do rozważania tego tematu. Już na etapie konsultacji w sądzie kościelnym albo u adwokata kościelnego chęci takie zostaną zweryfikowane. Jeżeli są przesłanki, poważny powód przemawiający za nieważnością małżeństwa, to warto podjąć próbę uporządkowania swojej sytuacji prawnej w Kościele Katolickim.
O przyczynach, na podstawie których można ubiegać się o stwierdzenie nieważności małżeństwa, nie można powiedzieć jednoznacznie. Często zdarza się, że osoby sugerują się czyjąś historią. Uważają, że na pewno dostaną stwierdzenie nieważności, bo ktoś miał identyczny przypadek i dostał „rozwód kościelny”. Należy zaznaczyć, że każdy przypadek jest inny, często ta tematyka jest wstydliwa dla stron, które ubiegają się o stwierdzenie nieważności i nie dzielą się podczas zwierzeń z osobami postronnymi całym zgromadzonym materiałem w swojej sprawie.
Stwierdzenie nieważności małżeństwa w kościele
W procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego adwokat kościelny może odegrać bardzo ważną rolę i będzie dla strony zainteresowanej wsparciem. Zaangażowany prawnik kanonista może mieć wgląd w akta sprawy na każdym etapie procesu. Strony procesu mają styczność z zebranym materiałem dowodowym tylko podczas publikacji akt, czyli prawie na końcu procesu. Prawnik w trakcie procesu może obserwować przesłuchania świadków, mieć wgląd do akt procesowych, odnosić się do uwag obrońcy węzła małżeńskiego, zabierać głos po publikacji akt, a w razie potrzeby także – sporządzić apelację do sądu dalszej instancji. Wyrok sądu pierwszej instancji może być wyrokiem ostatecznym, jeżeli nie została złożona apelacja do sądu wyższej instancji. Pomoc adwokata kościelnego w procesie, jest bardzo przydatna zwłaszcza przy sporządzaniu skargi powodowej oraz obserwacji przebiegu procesu w sądzie biskupim.
